احتمالا وقتی به مفهوم سرعت فکر می‌کنیم، ملموس ترین نمود آن یعنی رانندگی با عقربه به ته چسبیده به ذهن متبادر می‌شود. در فرهنگ معین سرعت اینگونه تعریف می‌شود:
تند رفتن، تندی، تیزی و راهی که متحرک در مدت یک ثانیه می‌پیماید.
شاید انسان زمانی که به پرواز عقاب یا دویدنِ یک یوز می‌نگریست آرزویش این بود که حداقل تجربه ی کوتاهی از آن را روزی از سر بگذراند.
مدت ها گذشت و با طی شدن فرآیند هایی انسان توانست روز به روز به سرعت خود بیفزاید. نه تنها در روی زمین، بلکه در آسمان و دریاها می‌توانست خودی نشان دهد.
اما چندان به سرعت های بالای خود دست نیافته بود که در سال 1906 شروع به استفاده از سرعت گیر کرد. تنها وقتی که سرعت متوسطِ خودرو ها 48 کیلومتر در ساعت بود. در چتم نیوجرسی.
احتمالا سرعت خود هدف نبود، بلکه رسیدن به مقصد در فرصت کوتاه هدف اصلی بود. چون منحرف شدن از مسیر و تندروی احتمالا معایب چشمگیری داشت شروع به ساختن سرعت گیرها کردیم.
این مقدمه نسبتا طولانی را مطرح کردم تا به بحث اصلی خودم برسم:
احتمالا سرعت غیر مجاز و خارج از قاعده یک ماشین آسیب چندان قابل توجهی به جامعه بشری وارد نکند اما در نظر بگیرید که سرعت گیری برای نظامِ اقتصادی و سیاسی وجود نداشته باشد. افراد در مناصبِ سیاسی و اقتصادی بتوانند به راحتی هر چه تمام تر خواسته ها و امیال خود را جلو ببرند.
موضوعی به نام چک و بالانس در ادبیات اقتصاد سیاسی وجود دارد. دکتر جعفر خیرخواهان از آن به عنوان نهاد های «شاقول و ترازسازی»(Check and Balance) نام می برد.
برای اینکه بدانیم در مسیر صحیح خود قرار داریم باید افرادی باشند که یک سوزن به خود زنند و یک جوالدوز به دیگران.
نهادهایی مثل اندیشکده های اقتصادی مستقل، مراکز آینده پژوهی سازمان ها، مطبوعات و رسانه های آزادِ مختلف، سازمان های مردم نهاد در حوزه های مختلف، سازمان های نظارتی رسمی و شرکت های آماری مستقل می‌توانند زیر چتر چک و بالانس قرار گیرند.
یک مثال دیگر بحث تفکیک قوا است که در کشور های مختلف با درجات گوناگون مشاهده می‌شود. تمام قوا در کنار هم اما با نوعی نظارتِ مستقیم و غیر مستقیم در حال فعالیت هستند.
به عنوانِ بحث نهایی؛ در زندگی شخصی خودمان چه چک و بالانس هایی داریم؟ شاقولِ اندیشه مان از چه ریسمانی آویزان است؟ جنسِ شاقول از چیست؟ برای پایشِ مسیر زندگی مان چه می‌کنیم؟ چه زمانی لزوما باید در فکرِ سنجیدن راستی دیوار زندگی‌مان باشیم؟